คราบตะกรันคืออะไร
คราบตะกรัน คือ คราบหินปูนที่เกิดจากการตกตะกอนของแร่ธาตุในน้ำ โดยเฉพาะแคลเซียมและแมกนีเซียม ซึ่งมักพบในน้ำกระด้าง เมื่อมีการใช้น้ำซ้ำ ๆ หรือผ่านความร้อน แร่ธาตุเหล่านี้ก็จะเกิดการสะสมและเกาะตัวบนพื้นผิว เช่น กระเบื้อง อ่างล้างหน้า กาน้ำร้อน หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าที่เกี่ยวข้องกับน้ำจนกลายเป็นคราบสีขาวขุ่นหรือเหลืองที่ทำความสะอาดได้ยาก และหากปล่อยทิ้งไว้เป็นระยะเวลานาน อาจส่งผลเสียต่อความสวยงามและการทำงานของเครื่องใช้ต่าง ๆ ได้
จุดที่มักเกิดคราบตะกรัน
กระเบื้องห้องน้ำ
กระเบื้องห้องน้ำเป็นพื้นที่ที่สัมผัสกับน้ำโดยตรงทุกวัน โดยเฉพาะผนังและพื้นห้องที่ใกล้กับฝักบัวหรือก๊อกน้ำ เป็นคราบที่เกิดจากการที่น้ำกระด้างระเหยทิ้งไว้จนแร่ธาตุเกาะตัว หากปล่อยไว้นาน ๆ คราบตะกรันก็จะติดแน่น ทำให้ขัดออกยาก
นอกจากนี้ ยังทำให้ห้องน้ำดูหม่นหมอง สกปรก และไม่ถูกสุขลักษณะ การปล่อยให้คราบตะกรันสะสมมากเกินไป ก็อาจทำให้พื้นผิวกระเบื้องสึกกร่อน หรือเกิดรอยด่างแบบถาวรได้
กาน้ำร้อน
กาน้ำร้อน เป็นอีกหนึ่งจัดที่คราบตะกรันน้ำมักสะสมจนหนาแน่น เนื่องจากต้องต้มน้ำซ้ำหลายครั้ง เมื่อโดนความร้อนแคลเซียมและแมกนีเซียมในน้ำจะตกตะกอนกลายเป็นคราบเกาะผิวด้านในของกาน้ำร้อนทั้งบริเวณก้นกาและผนังด้านข้าง
ซึ่งคราบเหล่านี้จะทำให้น้ำร้อนช้าลงและเปลืองไฟมากขึ้น อีกทั้งยังส่งผลต่อรสชาติและความใสสะอาดของน้ำ หากไม่ทำความสะอาดเป็นประจำ คราบอาจสะสมจนหนาและทำให้กาน้ำร้อนเกิดการชำรุดได้เร็วกว่าปกติ
อ่างล้างหน้า
อ่างล้างหน้า เป็นจุดที่มักเกิดคราบตะกรันจากการใช้งานทุกวัน โดยเฉพาะบริเวณรอบ ๆ ก๊อกน้ำ ขอบอ่าง และท่อระบายน้ำ เนื่องจากน้ำที่กระเด็นหรือหยดทิ้งไว้จะค่อย ๆ ระเหยออก เหลือแค่แร่ธาตุที่สะสมจนเกิดเป็นคราบขาวด้านหรือเหลืองหม่น ซึ่งอาจทำให้เกิดการอุดตันในท่อหรือหัวก๊อกน้ำได้อีกด้วย
เครื่องทำกาแฟ
เครื่องทำกาแฟ ต้องใช้น้ำร้อนตลอดเวลา คราบตะกรันจึงมักเกิดขึ้นที่ท่อทางเดินน้ำ หม้อต้ม และหัวจ่ายน้ำร้อน ซึ่งคราบเหล่านี้จะค่อย ๆ สะสมจนทำให้แรงดันน้ำลดลง ส่งผลให้เครื่องทำกาแฟทำงานได้ช้าลง ใช้ไฟมากขึ้น และทำให้รสชาติกาแฟเปลี่ยนไปจากเดิม
เครื่องซักผ้า
เครื่องซักผ้าเป็นอีกหนึ่งอุปกรณ์ที่มีความเสี่ยงสูงในการเกิดคราบตะกรัน โดยมักสะสมในถังซัก ท่อน้ำเข้า และส่วนที่สัมผัสกับน้ำโดยตรง คราบเหล่านี้จะทำให้เครื่องซักผ้าทำงานหนักขึ้น ซักผ้าได้ไม่สะอาดเท่าที่ควร และทำให้ผ้าเหลืองหรือมีกลิ่นอับง่ายขึ้น นอกจากนี้ยังอาจทำให้ท่อน้ำอุดตัน เหรือเกิดคราบสะสมในชิ้นส่วนภายใน ส่งผลต่ออายุการใช้งานของเครื่องซักผ้าในระยะยาว
สาเหตุการเกิดคราบตะกรัน
คราบตะกรันไม่ได้เกิดขึ้นโดยบังเอิญ แต่มีสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับคุณสมบัติของน้ำและการใช้งานในชีวิตประจำวัน โดยสามารถอธิบายได้ ดังนี้
- น้ำกระด้าง : ในน้ำมีแคลเซียมและแมกนีเซียมสูง เมื่อใช้งานบ่อย ๆ จะสะสมจนเกิดเป็นคราบตะกรัน
- การระเหยของน้ำ : เมื่อน้ำแห้ง แร่ธาตุยังคงอยู่ ทำให้เกิดคราบขาดบนพื้นผิว
- ความร้อน : การต้มน้ำหรือใช้น้ำร้อนทำให้แร่ธาตุตกตะกอนเร็วขึ้น และกลายเป็นคราบแข็ง ๆ หรือคราบตะกรัน
- การทำไม่ทำความสะอาด : ใช้งานอุปกรณ์อย่างต่อเนื่องโดยไม่ล้างทำความสะอาด ทำให้คราบสะสมหนามากขึ้น
- สภาพแวดล้อมชื้น : เช่น ห้องน้ำ ห้องครัว หรือพื้นที่มีน้ำขัง เป็นจุดที่เกิดคราบตะกรันได้ง่ายที่สุด
ผลกระทบจากคราบตะกรันต่อเครื่องใช้
คราบตะกรันที่สะสมอยู่ตามอุปกรณ์และเครื่องใช้ไฟฟ้า อาจดูเหมือนเป็นแค่ปัญหาเล็กน้อย แต่จริง ๆ แล้วส่งผลเสียหลายด้าน ทั้งต่อการใช้งานและอายุการใช้งานของเครื่อง โดยผลกระทบหลัก ๆ ได้แก่
- ประสิทธิภาพการทำงานลดลง ทำให้เครื่องต้มน้ำ เครื่องซักผ้า หรือเครื่องชงกาแฟทำงานช้าลง และใช้เวลามากขึ้น
- คราบที่สะสมหนาแน่น ทำให้เครื่องต้องใช้ไฟหรือพลังงานมากกว่าเดิม
- ตะกรันอาจสะสมจนทำให้เกิดการอุดตันท่อน้ำ ส่งผลให้การไหลเวียนน้ำไม่ปกติ
- ทำให้อายุการใช้งานเครื่องใช้ไฟฟ้าหรืออุปกรณ์สั้นลง เพราะทำงานหนักกว่าปกติ
- ทำให้น้ำดื่มไม่สะอาด ผ้าซักไม่สะอาด หรือเกิดกลิ่นไม่พึงประสงค์
วิธีทำความสะอาดคราบตะกรัน
วิธีธรรมชาติ
- น้ำส้มสายชู : มีฤทธิ์เป็นกรดอ่อน ๆ ที่สามารถละลายแร่ธาตุที่เป็นคราบตะกรันได้ดี เหมาะกับการล้างคราบตะกรันในการน้ำร้อน เครื่องชงกาแฟ หรือก๊อกน้ำ
- มะนาว : มีกรดซิตริกที่ช่วยกัดคราบหินปูน ใช้เช็ดอ่างล้างหน้า กระเบื้อง หรือก๊อกน้ำให้กลับมาสะอาดเงางาม
- เบกกิ้งโซดา : ใช้ร่วมกับน้ำส้มสายชู เพื่อลดคราบที่ฝังแน่น เหมาะกับคราบบนพื้นกระเบื้องหรือในห้องน้ำ
- เกลือ : ใช้ผสมกับมะนาวหรือน้ำส้มสายชู ช่วยเพิ่มแรงขัด ในการกำจัดคราบที่หนาแน่นให้ออกได้ง่ายขึ้น
- เปลือกไข่ : ช่วยขัดพื้นผิวภายในกาน้ำร้อนหรือภาชนะที่มีคราบตะกรันได้โดยไม่ทำลายผิวโลหะ
วิธีใช้ผลิตภัณฑ์
- น้ำยาล้างคราบตะกรัน : มีสูตรเฉพาะสำหรับอุปกรณ์ต่าง ๆ เช่น เครื่องซักผ้า กาน้ำร้อน หรือเครื่องทำกาแฟ ช่วยขจัดคราบตะกรันหินปูนได้อย่างรวดเร็ว
- น้ำยาล้างห้องน้ำ : ช่วยกำจัดคราบหินปูนบนกระเบื้อง อ่างล้างหน้า และสุขภัณฑ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- สเปรย์กำจัดคราบ : ใช้งานง่าย เพียงฉีดพ่นบนคราบโดยตรง รอให้ทำปฏิกิริยาแล้วเช็ดออก เหมาะกับพื้นผิวที่ทำความสะอาดบ่อย ๆ
เคล็ดลับป้องกันไม่ให้เกิดคราบตะกรัน
การป้องกันย่อมดีกว่าการแก้ไข หากรู้จักดูแลรักษาและทำความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยลดการสะสมของคราบตะกรันได้มาก โดยมีเคล็ดลับ ดังนี้
- เช็ดพื้นผิวให้แห้งหลังใช้น้ำ เพื่อลดการสะสมของแร่ธาตุ
- ใช้น้ำกรองหรือน้ำอ่อน เพื่อลดปริมาณแคลเซียมและแมกนีเซียมในน้ำก่อนนำไปต้มหรือใช้งาน ช่วยลดการเกิดคราบตะกรันได้มาก
- ทำความสะอาดเป็นประจำ เช่น ล้างถังซักผ้าตามรอบที่แนะนำ
- ใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันคราบ เช่น น้ำยาป้องกันคราบตะกรันสำหรับเครื่องซักผ้า หรือสารเคมีที่ช่วยยืดระยะเวลาการเกิดคราบ
- ตรวจสอบอุปกรณ์อย่างสม่ำเสมอ หากพบคราบควรรีบทำความสะอาดทันที จะช่วยป้องกันไม่ให้สะสมจนหนาและขจัดออกยาก
